Prawnik wyjaśnia: Zagubiony tytuł wykonawczy

Tytuł wykonawczy to tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Tytuł egzekucyjny natomiast to dokument urzędowy, czyli na przykład prawomocne orzeczenie sądu określające osobę wierzyciela i dłużnika wraz z wysokością zasądzonego roszczenia. W tytule egzekucyjnym mogą zostać wskazane również: termin, w którym świadczenie miało zostać spełnione przez dłużnika, warunek od którego zależy spełnienie świadczenia, ograniczenie odpowiedzialności dłużnika, termin do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie klauzuli wykonalności. Oprócz prawomocnego orzeczenia sądu tytułem egzekucyjnym może być: nieprawomocne orzeczenie sądu, któremu sąd nadał rygor natychmiastowej wykonalności, prawomocne orzeczenie referendarza sądowego, ugoda zawarta przed sądem, przed sądem polubownym lub przed mediatorem, inne orzeczenia, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze postępowania egzekucyjnego.

Posiadanie samego prawomocnego orzeczenia sądu nie uprawnia jeszcze do wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi. Takiemu orzeczeniu sądowemu musi zostać najpierw nadana klauzula wykonalności przez sąd. Po takim nadaniu tytuł egzekucyjny staje się tytułem wykonawczym, który uprawnia do wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez komornika sądowego.

Klauzula wykonalności to wzmianka dokonywana na tytule egzekucyjnym przez sąd. Nadanie jej oznacza, że tytuł egzekucyjny nadaje się do wykonania w trybie egzekucji komorniczej. Jej forma została określona w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 sierpnia 2014 r. w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności.

Tytuł wykonawczy to dokument o dużym znaczeniu prawnym. Jego zagubienie stanowi poważny problem dla wierzyciela. Zgodnie z art. 794 Kodeksu postępowania cywilnego ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego może nastąpić jedynie na mocy postanowienia sądu wydanego po przeprowadzeniu rozprawy. Na ponownie wydanym tytule wykonawczym czyni się wzmiankę o wydaniu go zamiast tytułu pierwotnego. W postępowaniu tym sąd ogranicza badanie do faktu utraty tytułu wykonawczego. W postępowaniu tym sąd bada jedynie, czy nastąpiła utrata tytułu. Jeżeli sąd ustali, iż nastąpiła utrata tytułu, to wówczas wydaje postanowienie uwzględniające wniosek. W postępowaniu tym sąd nie może badać zarzutów merytorycznych dłużnika kwestionujących istnienie wierzytelności. Zgodnie z art. 794 k.p.c. - biorąc pod uwagę ograniczony zakres kognicji sądu w tym postępowaniu - sąd opierać się musi przede wszystkim na zeznaniach strony, która utraciła tytuł wykonawczy. Nie oznacza to w żadnym razie dowolności sądu, gdyż zeznania te są oceniane pod względem wiarygodności zgodnie z zasadami swobodnej oceny dowodów, m. in. poprzez konfrontację z innymi znanymi faktami oraz oceniane z punktu widzenia zasad doświadczenia życiowego.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 8 grudnia 1977 r., I CZ 132/77, OSNC 1978/9/164 wskazał, że „w postępowaniu o ponowne wydanie tytułu wykonawczego okoliczność, że wierzyciel nie wie, co się stało z tytułem wykonawczym, niekoniecznie musi świadczyć o tym, że tytuł nie został przezeń utracony. Właśnie nieświadomość tego, co się stało z posiadanym uprzednio dokumentem, jest jednym z przejawów jego utraty”. Dowód utraty tytułu wykonawczego, stanowiącej podstawę wniosku o ponowne jego wydanie, spoczywa na wierzycielu, z tego bowiem faktu wierzyciel wywodzi swe uprawnienie do ponownego uzyskania, w zamian utraconego, tytułu wykonawczego. Samo tylko powołanie się wierzyciela na fakt utraty tytułu wykonawczego jest niewystarczające. Sądem właściwym do ponownego wydania tytułu wykonawczego w miejsce utraconego jest ten sąd, który wydał utracony tytuł wykonawczy.

Zobacz też: