Prawnik wyjaśnia: Przymusowe odebranie dziecka

Zdarzają się sytuacje, gdy jedno z rodziców małoletniego dziecka, wbrew orzeczeniu sądu lub zawartej ugodzie, po zakończonym kontakcie z dzieckiem, nie odprowadza go do stałego miejsca zamieszkania przy drugim z rodziców. Co w takiej sytuacji należy zrobić?

Pierwszą czynnością, jaką podejmuje zdesperowany rodzic jest zazwyczaj zgłoszenie faktu niewykonania orzeczenia sądu lub ugody organom ścigania. W takich sytuacjach organy ścigania przyjmują zgłoszenie i podejmują czynności wyjaśniające, w szczególności ustalają miejsce pobytu dziecka oraz przyczyny, dla których nie zostało ono odwiezione do stałego miejsca zamieszkania. Organy ścigania nie mają jednak uprawień ustawowych do przymusowego odebrania dziecka od rodzica i przekazania go pod opiekę tego z rodziców, które sprawuje stałą pieczę nad dzieckiem. Gdy rodzic, który bezprawnie zatrzymał dziecko przy sobie odmawia jego wydania drugiemu z rodziców, koniecznym staje się zainicjowanie odpowiedniego postępowania sądowego. Jest nim postępowanie o przymusowe odebrania dziecka.

W tym celu należy złożyć do właściwego miejscowo sądu wydziału rodzinnego i nieletnich odpowiedni wniosek. Odpis takiego wniosku sąd doręcza również prokuratorowi, który jest stroną takiego postępowania. Jeżeli miejsce pobytu dziecka nie jest znane, sąd przeprowadzi stosowne dochodzenie w celu ustalenia jej miejsca pobytu. W szczególności sąd może zażądać ustalenia miejsca jej pobytu przez Policję. Orzeczenie sądu w przedmiocie przymusowego odebrania dziecka może zostać wydane jedynie po przeprowadzeniu rozprawy.

W postanowieniu o odebranie dziecka sąd określa termin, w jakim osoba zobowiązana do oddania dziecka powina oddać je uprawnionej osobie. Jeżeli zobowiązany nie zastosuje się do postanowienia, sąd na wniosek osoby uprawnionej, zleca kuratorowi sądowemu przymusowe odebranie dziecka. Kurator sądowy jest uprawniony do odebrania dziecka od każdej osoby, u której ona się znajduje. Przymusowe odebranie dziecka i oddanie jej uprawnionemu może nastąpić tylko w obecności uprawnionego albo osoby przez niego upoważnionej lub przedstawiciela instytucji przez niego upoważnionej. Jeżeli żadna z tych osób nie stawi się w terminie wyznaczonym przez kuratora sądowego, czynność nie będzie dokonana. O terminie odebrania dziecka nie zawiadamia się zobowiązanego. Kurator sądowy dokonuje przekazania odebranej osoby uprawnionemu albo osobie przez niego upoważnionej lub przedstawicielowi instytucji przez niego upoważnionej, po czym zawiadamia zobowiązanego o dokonaniu tej czynności. Na żądanie kuratora sądowego Policja jest zobowiązana do udzielenia mu pomocy przy czynnościach związanych z przymusowym odebraniem osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką. Jeżeli przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką napotyka przeszkody na skutek ukrycia tej osoby lub na skutek innej czynności przedsięwziętej w celu udaremnienia wykonania orzeczenia, kurator sądowy zawiadomi prokuratora. Jeżeli zobowiązany lub inne osoby przeszkadzają w wykonaniu orzeczenia w miejscu pobytu dziecka, na żądanie kuratora sądowego Policja usunie te osoby z miejsca wykonywania orzeczenia. W celu ustalenia miejsca pobytu dziecka podlegającego przymusowemu odebraniu sąd, na wniosek kuratora sądowego, może postanowić o dokonaniu przeszukania pomieszczeń i innych miejsc, jeżeli istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że dziecko się tam znajduje. Przeszukania dokonuje Policja na podstawie postanowienia sądu.

Przy odbieraniu dziecka kurator sądowy powinien zachować szczególną ostrożność i uczynić wszystko, aby dobro dziecka nie zostało naruszone, a zwłaszcza aby nie doznało ono krzywdy fizycznej lub moralnej. W razie potrzeby kurator sądowy może zażądać pomocy organu opieki społecznej lub innej powołanej do tego instytucji.

Zobacz też:TO MOŻE SIĘ WAM PRZYDAĆ. WIELKIE ARCHIWUM PORAD PRAWNYCH