Prawnik wyjaśnia: Rejestr spadkowy. Czym jest i czemu służy?

Na mocy ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, która w przeważającej części weszła w życie z dniem 8 września 2016 r. wprowadzono Rejestr Spadkowy. Jest to publiczny rejestr prowadzony przez Krajową Radę Notarialną, w którym ujawniane są informacje na temat orzeczeń sądowych i dokumentów notarialnych potwierdzających prawa do spadku.

Rejestr Spadkowy początkowo nie obejmował europejskiego poświadczenia dziedziczenia, które w polskim prawie zaczęło występować dopiero od dnia 17 sierpnia 2015 r. Europejskie poświadczenie dziedziczenia jest, obok postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku oraz aktu poświadczenia dziedziczenia, aktem służącym do wykazywania praw danego podmiotu do spadku. Europejskie poświadczenie dziedziczenia jest honorowane we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. Na mocy ustawy z dnia 22 lipca 2016 r. – o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o notariacie oraz ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, został rozszerzony zakres Rejestru Spadkowego na europejskie poświadczenie dziedziczenia.

Zgodnie z ustawą z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego. Przed sporządzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz spisuje protokół dziedziczenia przy udziale wszystkich osób zainteresowanych. Osobami zainteresowanymi są osoby, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi, a także osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne, przy czym odrzucenie spadku lub zapisu windykacyjnego oraz uznanie za niegodnego powoduje utratę statusu osoby zainteresowanej. W razie złożenia testamentu notariusz dokonuje jego otwarcia i ogłoszenia, chyba że otwarcie i ogłoszenie testamentu już nastąpiło. Z otwarcia i ogłoszenia testamentu sporządza się protokół. Notariusz niezwłocznie po sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia dokonuje jego wpisu do Rejestru Spadkowego przez wprowadzenie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego danych wynikających z tego aktu. Notariusz opatruje wpis kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Z chwilą dokonania wpisu w Rejestrze Spadkowym notariusz otrzymuje za pośrednictwem systemu teleinformatycznego zawiadomienie o zarejestrowaniu oraz możliwości uzyskania potwierdzenia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia ze wskazaniem numeru wpisu. Adnotację o zarejestrowaniu umieszcza się na akcie poświadczenia dziedziczenia, wskazując numer wpisu, a także dzień, miesiąc i rok oraz godzinę i minutę dokonanego wpisu. Zarejestrowanie aktu poświadczenia dziedziczenia nie następuje, jeżeli akt poświadczenia dziedziczenia albo prawomocne postanowienie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku dotyczące tego samego spadku zostały już wpisane do Rejestru Spadkowego.

Krajowa Rada Notarialna, która zgodnie z ustawą prowadzi Rejestr Spadkowy udostępnia w systemie teleinformatycznym informacje o zarejestrowanych aktach poświadczenia dziedziczenia, postanowieniach o stwierdzeniu nabycia spadku oraz europejskich poświadczeniach spadkowych. Za wpisy dokonywane w Rejestrze Spadkowym notariusz oraz sąd pobierają opłatę, którą przekazują Krajowej Radzie Notarialnej. W przypadku wpisów dokonywanych przez notariusza opłatę notariusz pobiera od stron czynności notarialnej podlegającej wpisowi do Rejestru Spadkowego. W przypadku wpisów dokonywanych przez sąd opłatę uiszcza wnioskodawca wraz z wniesieniem pisma wszczynającego postępowanie o wydanie orzeczenia podlegającego wpisowi do Rejestru Spadkowego.

Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Wypis zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia może być wydany osobie, która wykaże istnienie interesu prawnego.

Zobacz też: Wielkie archiwum porad prawnych. To może się Wam przydać