Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Prawnik wyjaśnia: Zadośćuczynienie rodzinie poszkodowanego

Redakcja
Naszym czytelnikom doradza adwokat Kamil Gross.

Zgodnie z art 445 § 1 Kodeksu cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zadośćuczynienie przysługuje również w wypadku pozbawienia wolności oraz w wypadku skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu. Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. Sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

STRONA INTERNETOWA ADWOKATA KAMILA GROSSA

Jak wskazuje Aleksandra Partyk w artykule zat. „Czy bliscy osoby ciężko poszkodowanej w wypadku mają prawo do zadośćuczynienia za krzywdę” z dnia 9 lutego 2018 r. „w orzecznictwie jest spornym to czy bliscy ofiar wypadków lub błędów medycznych, które doznały trwałego uszczerbku na zdrowiu mogą domagać się przyznania im zadośćuczynienia za krzywdę związaną z niemożnością utrzymywania relacji rodzinnych z poszkodowanym. Obecnie w orzecznictwie są wyrażane dwa przeciwstawne poglądy co do tego czy bliscy osoby poszkodowanej mogą skutecznie domagać się przyznania im zadośćuczynienia w sytuacji gdy na skutek tragicznego zdarzenia nie mogą oni utrzymywać normalnych relacji rodzinnych. Jak wynika z pierwszego poglądu, sąd może w takim wypadku zasądzić zadośćuczynienie dla bliskich krewnych osoby poszkodowanej. Zwolennicy tego zapatrywania wskazują, iż istnieje dobro osobiste w postaci utrzymywania więzi rodzinnej z osobą bliską, które to dobro może być naruszone, jeżeli z uwagi na stan zdrowia osoby poszkodowanej nie może ona nawiązywać więzi z innymi osobami. W szczególności taki pogląd został przedstawiony przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 17 sierpnia 2017 r., I ACa 835/14.

W orzeczeniu tym podkreślono, że „należy dopuścić przyznanie najbliższym roszczenia o zadośćuczynienie, doprowadzenie czynem niedozwolonym do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu dziecka, którego efektem jest niemożność nawiązania z nim typowej więzi rodzinnej, stanowi naruszenie dóbr osobistych rodziców. Z aksjologicznego punktu widzenia, brak jest podstaw do czynienia dyferencjacji pomiędzy zerwaniem więzi rodzinnej wskutek śmierci, a niemożnością jej nawiązania z uwagi na poważny uszczerbek na zdrowiu. W każdym z tych przypadków dochodzi bowiem do naruszenia dobra osobistego choć z różną intensywnością. Stwierdzenie naruszenia dobra osobistego powinno jednak dotyczyć poważnego i trwałego inwalidztwa dziecka, wskutek którego jest ono niezdolne do samodzielnej egzystencji, wykonywania podstawowych czynności życiowych i w konsekwencji nawiązania typowej dla więzi rodzinnej relacji z rodzicami, z uwagi na ograniczenia w zdolności do komunikowania się.

Natomiast na podstawie drugiego poglądu, żądanie zasądzenia zadośćuczynienia dla krewnych osoby bezpośrednio pokrzywdzonej jest wykluczone. Na poparcie tego stanowiska wskazuje się, że nie można uznać za dobro osobiste prawa do nawiązania normalnych więzi z osobami bliskimi. Takie stanowisko zostało w szczególności zaprezentowane w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 20 lipca 2017 r., I ACa 1771/16. W uzasadnieniu tego orzeczenia czytamy, że „syn powodów w następstwie wypadku komunikacyjnego doznał uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia o bardzo poważnym charakterze i najprawdopodobniej nieodwracalnych skutkach. Samo zdarzenie sprawcze, jak i jego konsekwencje były i są dla powodów źródłem intensywnych przeżyć psychicznych, frustracji i poczucia bezsilności. Zakres tych cierpień pogłębia świadomość nieodwracalności skutków wypadku. W ocenie Sądu drugiej instancji nie ma podstaw do przyjęcia poglądu, że można wyodrębnić dobro osobiste w postaci prawa do istnienia niezakłóconych relacji rodzinnych. W tej sytuacji zbędne są rozważania na temat istnienia naruszenia tak rozumianych dóbr osobistych powodów.” Powyższy spór orzeczniczy w najbliższym czasie ma zostać jednoznacznie rozstrzygnięty. Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów w sprawie III CZP 60/17 ma odpowiedzieć na pytanie „czy roszczenie o zadośćuczynienie na podstawie art. 448 w związku z art. 24 § 1 k.c. przysługuje osobom bliskim poszkodowanego także wtedy, gdy na skutek czynu niedozwolonego poszkodowany doznał poważnego uszczerbku na zdrowiu?”. Rozprawa w Sądzie Najwyższym zaplanowana jest na 27 marca 2018 r.” Zgodnie z art. 448 Kodeksu cywilnego w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. To, że zerwanie więzi rodzinnych w przypadku śmierci osoby poszkodowanej korzysta z ochrony art. 448 k.c. nie budzi wątpliwości w orzecznictwie. Przykładowo Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 16 listopada 2017 r., V ACa 210/17 stwierdził, iż „potrzeba zaliczenia więzi rodzinnych do dóbr osobistych podlegających ochronie cywilnoprawnej wynika nie tylko z przeświadczenia o trudnym do wyrażenia znaczeniu tej więzi w życiu każdej osoby fizycznej doświadczającej życia rodzinnego, lecz również z cierpienia będącego następstwem zerwania tej więzi, zwłaszcza w sposób nagły, w tym spowodowany przez osoby trzecie oraz wskutek wypadku”. Problemem jest natomiast to czy, zakłócenie (a nie całkowite zerwanie) utrzymywania relacji rodzinnych stanowi dobro osobiste w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, a przez to czy korzysta z ochrony określonej w art. 448 k.c. Zgodnie tymczasem z art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Katalog dóbr osobistych zawarty w tym przepisie jest katalogiem otwartym, co oznacza, że za dobra osobiste mogą zostać uznane także inne wartości. Brak wymienienia jednak możności utrzymywania relacji z osobami bliskimi powoduje problemy interpretacyjne, które obecnie ma rozstrzygnąć Sąd Najwyższy.

Mając w szczególności na uwadze fakt, że w przypadku śmierci osoby bliskiej spowodowanej na przykład wypadkiem drogowym, za który odpowiedzialność ponosi osoba trzecia, osoby bliskie osoby zmarłej, mogą żądać zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, wydaje się że należy opowiedzieć się za pierwszym poglądem opisanym powyżej, a mianowicie iż także w przypadku wywołania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, który powoduje niemożność lub poważne ograniczenia w utrzymywaniu relacji z osobą poszkodowaną, zasadnym jest żądanie zadośćuczynienia przez osoby bliskie.

Źródło:
- ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny,
- artykuł Aleksandry Partyk zat. „Czy bliscy osoby ciężko poszkodowanej w wypadku mają prawo do zadośćuczynienia za krzywdę” z dnia 9 lutego 2018 r.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na glogow.naszemiasto.pl Nasze Miasto