Prawnik wyjaśnia: Szczepienia przeciwko SARS-CoV-2 a odpowiedzialność karna i cywilno-prawna

Do tej pory w Polsce wykonano ponad 16 mln 300 tys. szczepień przeciwko Covid-19. Liczba osób w pełni zaszczepionych przekroczyła 4 mln 700 tys. Dziennie szczepi się około 314.000 osób. Na tle innych krajów Polska wypada nadal słabo. Na przykład w Wielkiej Brytanii do tej pory zaszczepiono ponad 57 mln osób.

Przyjęcie szczepionki przeciwko SARS-CoV-2 w świetle obowiązującego prawa jest autonomiczną decyzją każdego z nas. Nie można zapominać o tym, że z zaszczepieniem wiąże się pewne ryzyko medyczne, które decydujemy się ponieść lub też nie. Do tej pory liczba stwierdzonych niepożądanych odczynów poszczepiennych wyniosła 8662. Ryzyko więc istnieje i jest realne.

Podejmując jednak decyzję o zaszczepieniu się, bądź rezygnacji z szczepienia należy mieć na uwadze nie tylko własne zdrowie i życie, któremu wirus SARS-CoV-2 realnie zagraża, co obrazują dobitnie chociażby statystyki szpitalne, ale także zdrowie i życie innych ludzi. Możemy bowiem być nosicielem wirusa nie wiedząc o tym. W takim przypadku możemy zarazić innych ludzi, którzy w wyniku zarażenia mogą ciężko zachorować lub nawet umrzeć.

A narażanie drugiej osoby na zarażenie chorobą zakaźną jest sankcjonowane karnie, jeśli dokonane jest świadomie. Zgodnie bowiem z art. 161 § 2 Kodeksu karnego, kto wiedząc, że jest dotknięty chorobą zakaźną lub realnie zagrażającą życiu, naraża bezpośrednio inną osobę na zarażenie taką chorobą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Jeżeli sprawca czynu naraża na zarażenie wiele osób, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Zachowanie sprawcze tego przestępstwa polega na narażeniu bezpośrednio innej osoby na zarażenie chorobą zakaźną. Przestępstwo to ma charakter skutkowy, co oznacza, że dla jego popełnienia wymagane jest wystąpienie sytuacji grożącej bezpośrednio zarażeniem taką chorobą. Przestępstwo to można popełnić jedynie umyślnie, zarówno w zamiarze bezpośrednim, jak i ewentualnym. Wynika stąd, że dla przyjęcia odpowiedzialności karnej sprawca powinien wiedzieć, że jest zarażony wirusem SARS-CoV-2.

Wciąż występująca pandemia SARS-CoV-2 zrodziła pytania o odpowiedzialność odszkodowawczą za zarażenie wirusem, a także o odpowiedzialność karną z tego tytułu. W przypadku, gdy sprawcy udowodniono by winę popełnienia przestępstwa z art. 161 Kodeksu karnego, można byłoby mówić o ciążącej na nim odpowiedzialności cywilno-prawnej.

Odszkodowania i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę można dochodzić zarówno na gruncie prawa karnego jak i prawa cywilnego. Podstawą prawną roszczenia cywilno-prawnego byłby w tym przypadku art. 415 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Wyrządzenie szkody przez czyn niedozwolony skutkuje wystąpieniem odpowiedzialności odszkodowawczej. Przesłankami odpowiedzialności są: zaistnienie szkody, wystąpienie czynu niedozwolonego, adekwatny związek przyczynowy między czynem niedozwolonym a szkodą. Kodeks cywilny w art. 415 mówi o winie osoby. Sprowadza się ona do zaistnienia następujących przesłanek: bezprawności zachowania, złego zamiaru lub niedbalstwa, poczytalności sprawcy.

Źródło danych statystycznych: https://www.gov.pl/web/szczepimysie/raport-szczepien-przeciwko-covid-19