Prawnik wyjaśnia: Studnie przydomowe. Co mówią przepisy?

Coraz więcej osób dysponujących ogrodem wokół domu decyduje się na wykonanie odwiertu i pobudowanie studni w celu czerpania wody tak do celów spożywczych, jak i do podlewania roślin ogrodowych. Czy jednak zgodnie z prawem można dokonać odwiertu głębinowego i pobudować studnię?

Zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 25 ustawy Prawo budowlane nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia budowy lub wykonania innego obiektu lub robót budowlanych, budowa obudowy ujęć wód podziemnych. Ustawodawca zrezygnował z wymogu uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę lub zgłoszenia budowy ujęć wód śródlądowych powierzchniowych o wydajności poniżej 50 m3/h. Pojęcie „ujęcia wody” należy odróżnić od pojęcia „studni”. Dopiero bowiem zaopatrzenie ujęcia wody w obudowę sprawia,że staje się ono studnią. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie odległość studni dostarczającej wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, niewymagającej, zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony ujęć i źródeł wodnych, ustanowienia strefy ochronnej, powinna wynosić - licząc od osi studni - co najmniej:

• 1) do granicy działki - 5 m;
• 2) do osi rowu przydrożnego - 7,5 m;
• 3) do budynków inwentarskich i związanych z nimi szczelnych silosów, zbiorników do gromadzenia nieczystości, kompostu oraz podobnych szczelnych urządzeń - 15 m;
• 4) do najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji indywidualnej, jeżeli odprowadzane są do niej ścieki oczyszczone biologicznie w stopniu określonym w przepisach dotyczących ochrony wód - 30 m;
• 5) do nieutwardzonych wybiegów dla zwierząt hodowlanych, najbliższego przewodu rozsączającego kanalizacji lokalnej bez urządzeń biologicznego oczyszczania ścieków oraz do granicy pola filtracyjnego - 70 m.

Dopuszcza się sytuowanie studni w odległości mniejszej niż 5 m od granicy działki, a także studni wspólnej na granicy dwóch działek, pod warunkiem zachowania na obydwu działkach odległości, o których mowa w pkt 2-5.

Zgodnie z ww. rozporządzeniem obudowa studni kopanej, dostarczającej wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, powinna być wykonana z materiałów nieprzepuszczalnych i niewpływających ujemnie na jakość wody, a złącza elementów obudowy powinny być należycie uszczelnione. Przy zastosowaniu kręgów betonowych warunek szczelności uznaje się za spełniony, jeżeli wykonane zostanie ich spoinowanie od wewnątrz na całej wysokości studni, a ponadto od zewnątrz do głębokości co najmniej 1,5 m od poziomu terenu. Część nadziemna studni kopanej, niewyposażonej w urządzenie pompowe, powinna mieć wysokość co najmniej 0,9 m od poziomu terenu oraz być zabezpieczona trwałym i nieprzepuszczalnym przykryciem, ochraniającym wnętrze studni i urządzenia do czerpania wody. Część nadziemna studni kopanej, wyposażonej w urządzenie pompowe, powinna mieć wysokość co najmniej 0,2 m od poziomu terenu. Przykrycie jej powinno być dopasowane do obudowy i wykonane z materiału nieprzepuszczalnego oraz mieć nośność odpowiednią do przewidywanego obciążenia. Teren otaczający studnię kopaną, w pasie o szerokości co najmniej 1 m, licząc od zewnętrznej obudowy studni, powinien być pokryty nawierzchnią utwardzoną, ze spadkiem 2% w kierunku zewnętrznym.

Natomiast przy ujęciu wód podziemnych za pomocą studni wierconej teren w promieniu co najmniej 1 m od wprowadzonej w grunt rury należy zabezpieczyć w sposób określony w § 32 ust. 4 tj. w pasie o szerokości co najmniej 1 m, licząc od zewnętrznej obudowy studni, powinien być pokryty nawierzchnią utwardzoną, ze spadkiem 2% w kierunku zewnętrznym, a przejście rury studziennej przez nawierzchnię utwardzoną należy uszczelnić. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 10.04.2014 r., II OSK 2713/12, CBOSA, stwierdził, że zawarty w przepisie zwrot „obudowa ujęcia wód podziemnych” dotyczy obudowy zarówno w części nadziemnej studni głębinowej, jak i w jej części podziemnej, gdyż w rzeczywistości samo ujęcie wód podziemnych jest odwiertem, regulowanym przepisami ustawy – Prawo geologiczne i górnicze.

Planując realizację inwestycji ujęcia wód głębinowych, należy zapoznać się także z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W planie tym mogą bowiem znajdować się zakazy lokalizacji ujęć wód głębinowych na danym terenie czy też inne wymogi dotyczące realizacji takiej inwestycji.

Należy zwrócić również uwagę na treść art. 33 ustawy Prawo wodne. Zgodnie z tym przepisem właścicielowi gruntu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód stanowiących jego własność oraz z wód podziemnych znajdujących się w jego gruncie. Prawo do zwykłego korzystania z wód nie uprawnia do wykonywania urządzeń wodnych bez wymaganej zgody wodnoprawnej. Zwykłe korzystanie z wód służy zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego lub własnego gospodarstwa rolnego. Zwykłe korzystanie z wód obejmuje:

• 1) pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5 m3 na dobę;
• 2) wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości nieprzekraczającej łącznie 5 m3 na dobę.

Zwykłe korzystanie z wód przysługuje nie tylko osobom fizycznym, ale także osobom prawnym (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 3 sierpnia 2022 r., II SA/Sz 154/22). Zgodnie z powyższym przepisem, właścicielowi gruntu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód stanowiących jego własność oraz z wód podziemnych znajdujących się w jego gruncie. Zwykłe korzystanie z wód służy zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego lub własnego gospodarstwa rolnego i obejmuje pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5 m3 na dobę, a także wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości nieprzekraczającej łącznie 5 m3 na dobę. Zwykłe korzystanie z wód nie wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego lub przyjęcia zgłoszenia wodnoprawnego.

Zobacz też: