Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Prawnik wyjaśnia: Darownizna nieruchomości

Redakcja
Naszym czytelnikom doradza adwokat Kamil Gross.

W poprzednim artykule pisałem o tym, iż umowa darowizny zawarta bez zachowania formy aktu notarialnego staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Jednakże w przypadku darowizny nieruchomości forma aktu notarialnego musi zostać zachowana. W przeciwnym razie umowa darowizny jest nieważna.

STRONA INTERNETOWA ADWOKATA KAMILA GROSSA

W formie aktu notarialnego oświadczenie musi złożyć zarówno darczyńca, jak i obdarowany. Konieczna będzie więc wizyta w kancelarii notarialnej obydwu stron umowy. W przypadku, gdy obdarowanym jest małoletni, oświadczenie w jego imieniu składa jego przedstawiciel ustawowy. W takim przypadku osobista obecność małoletniego obdarowanego przy zawieraniu umowy nie jest konieczna.

Osoba małoletnia to zgodnie z Kodeksem cywilnym osoba, która nie ukończyła osiemnastego roku życia. Z chwilą uzyskania pełnoletności nabywa się pełną zdolność do czynności prawnych. Nie mają zdolności prawnej osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie. Osoby małoletnie, które ukończyły lat trzynaście mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

Za takie osoby przy umowie darowizny czynności prawnych dokonują ich przedstawiciele ustawowi. Jednakże przedstawiciele ustawowi (rodzice) nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zwykły zarząd ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 30 kwietnia 1977 r., III CZP 73/1976 wskazał, że rodzice bez zezwolenia sądu opiekuńczego, przewidzianego w art. 101 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mogą nabywać dla małoletniego dziecka nieruchomości na podstawie umowy darowizny w stanie wolnym od zobowiązań wobec darczyńcy lub osób trzecich.

Jeżeli więc darowizna nieruchomości dokonywana jest bez żadnych zobowiązań po stronie obdarowanego małoletniego, do jej zawarcia nie będzie wymagana uprzednia zgoda sądu. Jeżeli jednak z darowizną wiązać się będą jakiekolwiek zobowiązania po stronie obdarowanego małoletniego, przed zawarciem umowy darowizny wymagane jest uzyskanie zgody sądu opiekuńczego na dokonanie tej czynności. Wniosek o wyrażenie zgody na zawarcie przez małoletniego umowy darowizny nieruchomości składa się do sądu rodzinnego i opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania małoletniego, a w braku miejsca zamieszkania - sąd opiekuńczy miejsca jego pobytu.

W przypadku mieszkańców Głogowa i okolic będzie to Sąd Rejonowy w Głogowie Wydział III Rodzinny i Nieletnich. Postępowanie przed sądem opiekuńczym toczy się tylko z udziałem rodziców małoletniego. Małoletni nie będzie wzywany do sądu, nie jest stroną postępowania i nie będzie pytany o to, czy chce aby w jego imieniu dokonać danej czynności prawnej.

Wniosek o wyrażenie przez sąd zgody na zawarcie przez małoletniego umowy należy uzasadnić. Opłata sądowa od wniosku wynosi czterdzieści złotych. Można ją uiścić przelewem na odpowiedni rachunek bankowy sądu lub w znakach sądowych, które należy nakleić na dokument wniosku. Umowa darowizny nieruchomości, która nakłada na małoletniego jakiekolwiek zobowiązanie względem darczyńcy lub osoby trzeciej, dokonana bez uprzedniej zgody sądu opiekuńczego, jest nieważna i nie może zostać konwalidowana.

Oznacza to, że zgoda sądu musi zostać wydana bezwzględnie przed zawarciem umowy. Zgoda sądu opiekuńczego jest wymagana nie tylko przy umowie darowizny nieruchomości, która nakłada na małoletniego zobowiązanie, ale także przy wszystkich czynnościach prawnych przekraczających zwykły zarząd. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 listopada 1982 r., I CR 234/82 miernikiem czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu jest ciężar gatunkowy dokonywanej czynności, jej skutki w sferze majątku małoletniego, wartość przedmiotu danej czynności oraz szeroko pojęte dobro dziecka i ochrona jego interesów życiowych. Przez czynności zwykłego zarządu należy więc rozumieć załatwianie przez rodziców bieżących spraw związanych ze zwykłym korzystaniem z przedmiotów wchodzących w skład majątku małoletniego, utrzymywanie ich w stanie niepogorszonym. Wszystko, co nie mieści się w tych granicach, należy do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu.

Przykładowo do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu należy zaliczyć odpłatne nabycie składnika majątkowego przez dziecko, zrzeczenie się własności wartościowej rzeczy, zaciągnięcie pożyczki w kwocie przekraczającej zwykłe potrzeby, zawarcie umowy dzierżawy, zrzeczenie się dziedziczenia, odrzucenie spadku, przyjęcie spadku wprost itp.

W przypadku wydania przez sąd opiekuńczy zgody na zawarcie przez małoletniego umowy darowizny i zawarcia tej umowy przez przedstawicieli ustawowych dziecka, nie stają się oni (rodzice) właścicielami rzeczy, które nabyło dziecko, ale wykonują zarząd nad majątkiem dziecka do momentu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.

Zarząd nad majątkiem dziecka powinien być wykonywany w taki sposób, aby miał na celu dobro dziecka, które jest właścicielem rzeczy. Istotnym jest również, że w przypadku dokonania darowizny nieruchomości na rzecz dziecka, czynność ta zwolniona jest od podatku od spadków i darowizn. Należy jednak zgłosić we właściwym urzędzie skarbowym fakt zawarcia umowy darowizny wypełniając odpowiednią deklarację podatkową.

Darowiznę dokonaną na rzecz dziecka zalicza się na schedę spadkową po zmarłych rodzicach. W umowie darowizny darujący rodzice mogą zawrzeć oświadczenie, z którego będzie wynikać, że darowizna zostaje dokonana ze zwolnieniem z obowiązku zaliczenia na schedę spadkową. Jeżeli takiego oświadczenia w umowie zabraknie, w przypadku śmierci rodziców i dziedziczenia ustawowego dzieci, na przypadający dziecku udział w spadku zalicza się dokonaną na jego rzecz darowiznę.

STRONA INTERNETOWA ADWOKATA KAMILA GROSSA

Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania oraz według cen z chwili działu spadku. Na schedę spadkową nie zalicza się drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych w danych stosunkach. Jednakże darowizna nieruchomości zawsze zostanie zaliczona na schedę spadkową o czym warto pamiętać zawierając umowę oraz dokonując rozporządzeń na wypadek śmierci.

Wracając do kwestii darowizny nieruchomości należy wskazać, że w przypadku gdy współwłaścicielami nieruchomości są małżonkowie pozostający w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, do zawarcia umowy darowizny tej nieruchomości konieczna jest zgoda ich obojga. Zgodnie bowiem z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym nie można dokonać bez zgody małżonka między innymi czynności prawnej polegającej na darowiźnie z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych. Jeżeli więc jeden z małżonków zamierza dokonać darowizny mieszkania na rzecz wspólnego dziecka, musi najpierw uzyskać zgodę drugiego małżonka.

Zgoda ta musi być wyrażona także w formie aktu notarialnego. Aby więc dokonać darowizny mieszkania na rzecz dziecka, małżonkowie muszą udać się do notariusza. W przypadku, gdy z jakichś powodów małżonek nie chce wyrazić zgody na dokonanie darowizny nieruchomości, drugi małżonek może złożyć w sądzie rodzinnym wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach rodziny dotyczących zawarcia umowy darowizny mieszkania.

Orzeczenie sądu w tym zakresie zastępuje zgodę małżonka. W przypadku mieszkania, które stanowi współwłasność małżonków, nie jest także możliwe dokonanie darowizny jednego małżonka na rzecz drugiego. W takim przypadku istnieje konieczność zniesienia ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej.

STRONA INTERNETOWA ADWOKATA KAMILA GROSSA

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na glogow.naszemiasto.pl Nasze Miasto