Cmentarz przy ulicy Legnickiej w Głogowie ma 100 lat. Ma też swoją historię

Cmentarz przy ulicy Legnickiej w Głogowie ma już ponad 100 lat. To ogrodzony teren przy jednej z głównych ulic w mieście. Pogrzeby odbywają się tam znacznie rzadziej niż na cmentarzu na Brzostowie, a jeśli już to są to najczęściej tzw. dochówki.

- Nowych miejsc nie ma od dawna, choć czasem zdarzy się, że ktoś zrobi ekshumację grobu bliskiej osoby i podpisze zrzeczenie się miejsca. Ale takie sytuacje są niezwykle rzadko. Najczęściej jest ono zresztą od razu przekazywane innej osobie – wyjaśnia Maciej Gandecki, kierownik cmentarza.

Zgodnie z ustawą o cmentarzach i chowaniu zmarłych, bliscy zmarłej osoby mają obowiązek wnoszenia opłat z tytułu przedłużania ważności grobów. Należy je dokonywać po 20 latach od pochówku lub przez 20 lat od ostatniego przedłużenia.

Zobacz też:

Zarządca cmentarza nie ma obowiązku powiadamiać bliskich zmarłego o tym, że skończył się czas, za który opłacono miejsce na cmentarzu. I jeśli rodzina tego nie ureguluje, może przekazać miejsce do ponownego pochówku.

- Zostają w nim jednak szczątki, a mając taką wiedzę, nie każdy w takiej mogile zdecyduje się pochować swoich bliskich - zaznacza Maciej Gandecki. - Boją się też sytuacji, że za jakiś czas znajdzie się rodzina, która będzie chciała dalej kultywować ten grób. A według obowiązującej wciąż ustawy, będzie mieć do tego prawo

.

Kierownik przyznaje, że nie raz miał sytuacje, gdy ktoś bardzo się upierał na miejsce przy Legnickiej.

- Przychodzą do nas ludzie z wypisanymi na kartkach miejscami. Sprawdzamy to i tłumaczymy, że na przykład owszem, ktoś zrobił ekshumację, ale dalej opłaca miejsce, albo że komuś już je przekazał. Bywały nawet pomysły, by wyciąć drzewo, żeby zmieścić kolejny grób – opowiada zarządca cmentarza.

Warto dodać, że na cmentarzu przy ul. Legnickiej znajduje się zabytkowa Droga Krzyżowa z 1929 roku oraz pomniki. Uwagę zwraca choćby rząd krzyży grobów bezimiennych żołnierzy, czy pomnik sybiraków. Można też odnaleźć tam jeszcze kilkanaście przedwojennych grobów.

Na swoim facebookowym profilu o nazwie Głogów w PRL opisał ją Przemysław Lewicki.
Oto ona:

Już na początku XIX wieku Głogów borykał się z trudnościami dotyczącymi pochówku zmarłych wyznania katolickiego. Istniejący od 1657 roku cmentarz, pomimo wielokrotnych zniszczeń w wyniku prowadzonych na przestrzeni wieków wojen, był już w poważnym stopniu przepełniony. Znajdował się na styku Polnischestrasse oraz Victoriastrasse (ul. Polska i ul. Piastowska, teren „samochodówki", do dziś kilka zachowanych nagrobków), na dawnej posesji szpitala św. Barbary w pobliżu Bramy Polskiej. Brak możliwości jego poszerzenia stwarzał konieczność lokalizacji następnej nekropolii…
W drugiej połowie XIX w. pojawiła się szansa rozwiązania tej sytuacji. Podpisana w 1873 roku umowa między zarządem miejskim a władzami wojskowymi, gwarantowała przesunięcie fortyfikacji twierdzy w kierunku wschodnim. Miało to pomóc w rozbudowie miasta oraz likwidacji jego problemów mieszkaniowych. Na uzyskanych terenach znajdowało się również 2,5 tys. metrów kw. gruntu o przeznaczeniu cmentarnym. W kwietniu 1876 roku policja zamknęła dotychczasową nekropolię w związku z planami utworzenia nowego cmentarza komunalnego. Nie zostały one jednak wtedy zrealizowane…

Dopiero w 1922 roku z inicjatywy ks. Richarda Kastnera, ówczesnego proboszcza kościoła św. Mikołaja, powstał nowy cmentarz katolicki. Umiejscowiono go w południowej części miasta przy ówczesnej Liegnitzerstrasse (ul. Legnicka). Teren nekropolii otoczono metalowym ogrodzeniem wspartym na kamiennych słupach ozdobionych wizerunkiem krzyża…

Również w 1922 roku oddano do użytku kaplicę cmentarną wraz z otaczającym ją placem oraz domem administratora. Projektantem i wykonawcą całości był głogowski architekt, mistrz budowlany Paul Michael. Na tyłach kaplicy wzniesiono pomnik w formie sarkofagu, ku czci żołnierzy niemieckich poległych na frontach I wojny św. Zdobiła go inskrypcja z cytatem z Ewangelii według św. Jana: „Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we Mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie". Druga inskrypcja głosiła: „Ku pamięci naszych ukochanych poległych w wojnie światowej 1914-1918, parafia miejska ufundowała tę Drogę Krzyżową". Dodatkową ozdobą były kwiaty posadzone w kształcie wojskowego Krzyża Niemieckiego. W 1994 roku zachowaną całość przerobiono na Pomnik Sybiraków…

Wspomnianą Drogę Krzyżową wykonali głogowski rzeźbiarz Erich Jäkel oraz kamieniarz Markus Schmidtke. Poświęcono ją uroczyście 20 listopada 1929 roku. Koszt całości wyniósł 3,5 tys. ówczesnych reichsmarek. Wykute z piaskowca stacje mają formę postumentów z płaskorzeźbami, które przestawiają sceny z Męki Pańskiej. Rozmieszczono je wzdłuż głównej alei cmentarnej, po 7 stacji z każdej strony. Na ostatniej z nich Jäkel umieścił swoje nazwisko, gmerk oraz datę zakończenia pracy. Wszystkie stacje dotrwały do naszych czasów, w 2004 roku przeprowadzono ich gruntowną renowację…

Proboszcz Kastner postanowił też przenieść na cmentarz barokowe rzeźby tworzące tzw. „Grupę Ukrzyżowania". Pierwotnie dzieło to znajdowało się na terenie dawnego klasztoru franciszkanów (dziś nie istnieje, uszkodzony podczas walk o „Festung Glogau” w 1945 roku, wysadzony w powietrze w 1962 roku, obecnie jest wyeksponowany w formie lapidarium na Bulwarze Nadodrzańskim). Po sekularyzacji zakonu w 1810 roku rzeźby trafiły do kościoła św. Mikołaja (Pfarrkirche St. Nikolaus) i wreszcie na nowy cmentarz katolicki, gdzie stoją do dnia dzisiejszego. Grupę umieszczono w centralnym punkcie nekropolii. Zgodnie z postanowieniem Kastnera, na prawo od niej miały być chowane siostry z głogowskiego zakonu szarytek, zaś na lewo proboszczowie parafii św. Mikołaja. W 1933 roku teren cmentarza został poszerzony w kierunku południowym…

Obecnie na cmentarzu znajduje się kilkanaście przedwojennych grobów, m.in. rodziny architektów Michael (pochowano w nim jedynie Clarę Michael w 1932 roku, bracia Paul i Alfred mieli tu przygotowane miejsca, ale zmarli już po II wojnie światowej na terenie Niemiec), proboszcza parafii św. Mikołaja Linusa Mache, a także mogiła redemptorysty ojca Platte, zastrzelonego przypadkowo (?) przez żołnierzy niemieckich w czasie walk o „Festung Glogau" w 1945 roku (przeniesiona na cmentarz w Brzostowie). Zdumienie budzą nagrobki z 1909 oraz 1898 roku, gdyż pochodzą z okresu poprzedzającego powstanie cmentarza. Nie wiadomo w jakich okolicznościach się na nim znalazły. W ostatnich latach zniknął drewniany krzyż z grobu Josepha Wagner (zm. 1937) i Emilie Wagner (Zn. 1939)…
Nie należy zapominać o położonym w tylnej części cmentarza Pomniku Żołnierzy Wojska Polskiego. Monument powstał w 1978 roku i poświęcono go „Bohaterom II Armii Wojska Polskiego poległym w latach 1945-1947”. Znajduje się także na nim tablica o treści: „Żołnierze Ludowego Wojska Polskiego polegli w walkach o wyzwolenie miasta Głogowa” oraz nazwiska 7 żołnierzy, sami młodzi chłopcy, jeden z nich miał zaledwie 20 lat. Sęk w tym, że Głogów został „wyzwolony” 1 kwietnia 1945 roku, a wymienieni na pomniku wojskowi polegli w różnych dniach sierpnia, ostatni nawet we wrześniu 1946 roku. Myślę, że to temat na osobny post… (...)

Zobaczcie cmentarz na zdjęciach