Prawnik wyjaśnia: Fajerwerki

Wielu z nas będzie spędzać Sylwestra w gronie rodziny i przyjaciół. Obchodom nocy sylwestrowej towarzyszyć będzie - jak co roku - odpalanie fajerwerków. Użytkowanie wyrobów pirotechnicznych, w tym także powszechne stosowanie w okresie świątecznym tzw. fajerwerków, określają przede wszystkim: ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z dnia 29 lipca 2005 r. w sprawie wykazu wyrobów pirotechnicznych, na których nabywanie, przechowywanie lub używanie nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia.

STRONA INTERNETOWA ADWOKATA KAMILA GROSSA

Niezależnie od powyższego, zgodnie z ustawą z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie wojewodowie mogą stanowić akty prawa miejscowego, w tym również w zakresie ograniczenia użytkowania wyrobów pirotechnicznych na terenie danego województwa, z wyłączeniem dni: 31 grudnia i l stycznia każdego roku. Ponadto, w myśl ustawy z dnia 8 marca 1999 r. o samorządzie gminnym, rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały. Niestosowanie się do przepisów aktów prawa miejscowego dotyczących używania wyrobów pirotechnicznych stanowi wykroczenie z art. 54 Kodeksu wykroczeń. W przypadku natomiast braku aktów prawa miejscowego regulujących przedmiotową materię działania Policji sprowadzają się przede wszystkim do oceny, czy korzystanie z wyrobów pirotechnicznych narusza przepisy określone w art. 51 Kodeksu wykroczeń, art. 107 Kodeksu wykroczeń, a także art. 145 Kodeksu wykroczeń.

Zgodnie z pierwszym z tych przepisów, kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Jeżeli czyn ten ma charakter chuligański lub sprawca dopuszcza się go, będąc pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub innej podobnie działającej substancji lub środka, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Art. 107 Kodeksu wykroczeń penalizuje złośliwe niepokojenie drugiego człowieka, za co grozi kara ograniczenia wolności, grzywny do 1500 zł albo kara nagany. Natomiast art. 145 Kodeksu wykroczeń dotyczy zaśmiecania miejsc publicznych, za co grozi kara grzywny do 500 zł albo kara nagany. Jednocześnie wskazać należy, że co do zasady używanie petard oraz innych środków pirotechnicznych nie jest prawnie zabronione. Ograniczenia dotyczą jedynie wyrobów pirotechnicznych niewymienionych w rozporządzeniu ministra gospodarki i pracy w sprawie wykazu wyrobów pirotechnicznych, na których nabywanie, przechowywanie lub używanie nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia. Na obrót materiałami spoza wykazu zawartego w rozporządzeniu niezbędne jest posiadanie koncesji, a na ich nabywanie, przechowywanie i używanie wymagane jest pozwolenie właściwego miejscowo wojewody.

Działania Policji związane z kontrolą zasad użytkowania materiałów pirotechnicznych dotyczą głównie sprawdzenia legalności obrotu dostępnych w sprzedaży fajerwerków i petard oraz pełnoletności osób dokonujących zakupu tego typu towarów. Oprócz tego funkcjonariusze Policji, na wniosek wojewodów, delegowani są do prac w zespołach powoływanych przez wojewodów w celu przeprowadzenia kontroli firm posiadających pozwolenie wydane na podstawie przepisów ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Takie działania kontrolne nasilają się z oczywistych względów w okresie świąteczno-noworocznym. Dodatkowo w ramach kontroli policjanci z wydziałów postępowań administracyjnych komend wojewódzkich udzielają instruktażu przedsiębiorcom prowadzącym obrót materiałami wybuchowymi. Należy także wskazać, że zgodnie z rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów materiały wybuchowe i pirotechniczne zalicza się do materiałów „niebezpiecznych pożarowo”. Funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej przeprowadzający corocznie w okresie przedświątecznym czynności kontrolno-rozpoznawcze m.in. w obiektach handlowych kontrolują - z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe - warunki sprzedaży i magazynowania wyrobów pirotechnicznych. Organem właściwym do sprawowania nadzoru nad ogólnym bezpieczeństwem produktów, w tym wyrobów pirotechnicznych jest prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z dnia 28 lipca 2005 r. w sprawie sposobu prowadzenia prac z użyciem materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego określa natomiast wymagania techniczne i organizacyjne niezbędne dla zabezpieczenia pokazu pirotechnicznego, w szczególności minimalne odległości usytuowania publiczności w stosunku do odpalanych ładunków pirotechnicznych. Ich naruszenie stanowi wykroczenie z art. 82 lub 83 Kodeksu wykroczeń. Z danych statystycznych z ostatnich 10 lat dotyczących przyczyn pożarów wynika, że odsetek pożarów spowodowanych nieostrożnością osób przy posługiwaniu się substancjami łatwopalnymi i pirotechnicznymi jest niski i wynosi 0,12%, co związane jest z sezonowym charakterem użytkowania wyrobów pirotechnicznych. Mając na uwadze bezpieczeństwo pożarowe, Państwowa Straż Pożarna prowadzi akcje edukacyjno-informacyjne w dziedzinie bezpiecznego obrotu materiałami pirotechnicznymi.

Odpalanie fajerwerków i hałas z tym związany to także problem posiadaczy zwierząt, w tym w szczególności zwierząt domowych. Chcąc odnieść się do kwestii narażenia zwierząt na krzywdę związaną z używaniem wyrobów pirotechnicznych, należy wskazać na treść z art. l ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, który stanowi, że zwierzę nie może być traktowane jak rzecz i należy się mu poszanowanie, jak też ochrona i opieka. Zachowania rażące w dobro, jakim jest życie, zdrowie albo bezpieczeństwo zwierzęcia, w zależności od naruszonego dobra, wyczerpują znamiona wykroczeń lub przestępstw, a ich ściganie następuje z urzędu.

Aby wszyscy świętujący noc sylwestrową mogli bawić się bezpiecznie, należy stosować się do poleceń służb porządkowych i Policji. Pamiętajmy, że przed odpaleniem petardy należy dokładnie przeczytać instrukcję obsługi i postępować zgodnie z nią. Kupując jakiekolwiek materiały pirotechniczne należy zwrócić uwagę czy są one dopuszczone do obrotu w naszym kraju - czy zostały przetestowane i czy są bezpieczne dla użytkownika. Fajerwerków nie należy używać w grupie osób oraz w miejscach, gdzie mogą spowodować zagrożenie np. pożarem. Nie powinny ich odpalać osoby znajdujące się pod działaniem alkoholu ani też dzieci, które mają ograniczoną zdolność do realnej oceny sytuacji. Nie wolno używać materiałów pirotechnicznych w pomieszczeniach zamkniętych. Nie wolno wypuszczać fajerwerków z okien i balkonów.

Źródło: - ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń,

- ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego,

- ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym,

- ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie,

- ustawa z dnia 8 marca 1999 r. o samorządzie gminnym,

- rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z dnia 29 lipca 2005 r. w sprawie wykazu wyrobów pirotechnicznych, na których nabywanie, przechowywanie lub używanie nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia,

- rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów,

- rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z dnia 28 lipca 2005 r. w sprawie sposobu prowadzenia prac z użyciem materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego,